Innovatio Press

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W XXI WIEKU

2023-09-28T12:13:05+00:00

Monografia „Przedsiębiorczość w XXI wieku. Oblicza, wyzwania i perspektywy” poświęcona jest szeroko pojętej przedsiębiorczości w perspektywie zmian zachodzących we współczesnym świecie. Doświadczenia ostatnich miesięcy, związane z pandemią COVID-19, wojną w Ukrainie i troską o bezpieczeństwo polskiej granicy, przyniosły dodatkowe spojrzenie na zagadnienie przedsiębiorczości. Publikacja składa się z 22 artykułów naukowych, przedstawiających wyniki badań na temat najistotniejszych wyzwań i dylematów rozwojowych przedsiębiorczości w XXI wieku. W artykułach zamieszczone są wyniki badań dotyczące m. in. innowacyjności współczesnego biznesu i nauki, transferu technologii i działalności badawczo-rozwojowej, uwarunkowań ekonomicznych współczesnych modeli biznesowych, współczesnej administracji wobec wyzwań globalizacji. Istotne dla tych badań są relacje środowiska akademickiego z otoczeniem społeczno-gospodarczym. W monografii znajdują się artykuły naukowców z polskich, jak i zagranicznych uczelni, w języku polskim oraz w języku angielskim.
Wartością dodaną monografii jest jej wielowątkowość i wieloaspektowość. Podjęta w monografii tematyka jest niezwykle aktualna, a rozdziały odnoszą się do holistycznie rozumianej problematyki przedsiębiorczości i innowacyjności. Przedsiębiorczość, która na przestrzeni ostatnich lat zyskuje na znaczeniu w środowisku biznesowym, traktowana jest współcześnie jako kategoria bardzo szeroka, obejmująca swoim zasięgiem aspekty ekonomiczne, społeczne, psychologiczne, kulturowe i etyczne. Wielowymiarowość przedsiębiorczości i innowacyjności pozwala na ich analizę z perspektywy zarówno procesu, organizacji, jak i jednostki. O przedsiębiorczości można mówić w wymiarze zarówno procesu działań ukierunkowanych na tworzenie czegoś nowego (modyfikowanie, zmiana itp.) poprzez podjęcie określonego ryzyka oraz zdolność do wykorzystywania pomysłów (okazji itp.), jak i pewnego zespołu cech osobowościowych (dynamika w działaniu, aktywność, innowacyjność, skłonność do ryzyka itp.).
Zaprezentowane analizy i wnioski mogą być jednocześnie inspiracją do podejmowania dalszych badań i przemyśleń. Stanowią wkład w dyskusję nad problemami współczesnej gospodarki. Mam nadzieję, że przyczynią się do stawiania kolejnych pytań o równie istotne kwestie oraz do podejmowania prób odpowiedzi na nie. Opracowana monografia skierowana jest zarówno do badaczy, wykładowców, przedsiębiorców, samorządowców, jak i studentów zainteresowanych tematyką przedsiębiorczości. Wieloaspektowość zawartych publikacji nadaje jej charakter uniwersalny.
Monografia przekazuje wyniki badań i obserwacji, a także zarysowuje kierunki
działań, na których powinniśmy się skupić, by żyło nam się lepiej. W kolejnych latach
planowana jest kontynuacja rozważań na temat przedsiębiorczości i innowacyjności,
dzielenie się dobrymi praktykami, poszukiwanie jak najlepszych rozwiązań,
szczególnie dla sektora MŚP, włączenie do dyskusji naukowców i praktyków życia
gospodarczego z innych krajów Unii Europejskiej. Istotnym elementem jest również
włączenie studentów do badań i dyskusji, aktywizacja ich do czynnego udziału w naukowej
debacie i prowadzenia badań.

Podstawy pielęgniarstwa

2023-09-06T13:43:40+00:00

Niniejsze opracowanie skierowane jest do studentów stu-
diów pierwszego stopnia kierunku Pielęgniarstwo. Obejmuje
dwie części, których zakres tematyczny zgodny jest z programem
kształcenia na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia
kierunek Pielęgniarstwo w Lubelskiej Akademii WSEI. Każdy
rozdział zakończony jest spisem piśmiennictwa

Psychologiczne aspekty wysokiej wrażliwości człowieka: koncepcje – identyfikacja – wsparcie.

2023-09-06T12:47:11+00:00

Zagadnienie wrażliwości środowiskowej zyskało na przestrzeni ostatnich lat
zainteresowanie wielu badaczy, ale również praktyków. Doniesienia wskazujace na
potencjalne zagrożenia zdrowia psychicznego związane z nasileniem wrażliwości
na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne, dały podstawę do zainteresowania zagadnie-
niem również klinicystów, psychologów, psychoterapeutów. Przeniesienie punktu
ciężkości na szczególne znaczenie środowiska najbliższego rozwoju dla osób wy-
soko wrażliwych dało również przestrzeń dla podkreślenia roli instytucjonalnego
wsparcia, z poziomu przedszkoli, szkół, ale również uczelni wyższych. Niniejsze
opracowanie to efekt międzynarodowej współpracy badaczy, którzy za wspólny cel
postawili sobie podkreślenie aplikacyjnej wartości podejmowanego obszaru. Dzięki
temu powstała publikacja, która w sposób systematyczny prezentuje zagadnienie,
wokół którego pojawia się wiele pytań, a także kontrowersji. Książka jest próbą
spójnego omówienia problematyki tak zwanej wysokiej wrażliwości w kontekście
konceptualizacji, etiologii, diagnozy oraz rozwiązań profilaktycznych i interwencyj-
nych, związanych z potencjalnymi problemami w obszarze zdrowia psychicznego.
Wrażliwość przetwarzania sensorycznego to cecha temperamentu, której wysokie
nasilenie charakteryzuje około 20–30% społeczeństwa. Badania potwierdzają, że oso-
by wysoko wrażliwe przetwarzają informacje i bodźce płynące z otoczenia silniej (in-
tensywniej) i głębiej niż inni. Osoby te są bardziej wrażliwe, zarówno na pozytywne,
jak i negatywne doświadczenia. Cecha, a właściwie jej nasilenie, nabiera szczególnego
znaczenia, gdy mówimy o dzieciach. Dla dzieci wysoko wrażliwych nieadekwatne wa-
runki rozwoju mogą stać się szczególnie uciążliwe i w konsekwencji zaważyć na ich
przyszłości. Podręcznik podejmuje treści związane z wysoką wrażliwością człowieka
podkreślając jednak rozumienie konstruktu, nie wskazując zaś na etap rozwoju osoby
posiadającej cechę. Część treści (np. wybrane narzędzia diagnozy, specyfika manife-
stowania się cechy) dotyczy dzieci, część odnosi się do osób dorosłych. Zwracamy jed-
nak uwagę Czytelnika, że zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci, osoby wysoko
wrażliwe nie są jednorodną grupą, a wysoka wrażliwość nakłada się na etapy rozwo-
jowe i specyficzne dla wieku oddziaływania indywidualnych i społecznych czynników
mogące potencjalnie wrażliwość modyfikować.
Książka ma pośredniego i bezpośredniego odbiorcę. Podręcznik z założenia
przygotowany jest dla studentów, którzy wiedzę dotyczącą wrażliwości wykorzy-
stywać mogą w pracy ze współpracownikami i/lub klientami, uczniami, czy pod-
opiecznymi. Książkę kierujemy również do tych, którzy z racji swoich zainteresowań
lub obowiązków zawodowych zajmują się wspieraniem wysoko wrażliwych dzieci,

młodzieży i dorosłych. Biorąc pod uwagę zawarte w podręczniku treści, opraco-
wanie może być szczególnie użyteczne dla osób studiujących na kierunkach nauk
o człowieku m.in. psychologii, pedagogiki, pielęgniarstwa, ale także zarządzania.
Publikację polecamy również wszystkim zainteresowanym tematyką wrażliwości.
Zdajemy sobie sprawę, że jej fragmenty mogą być miejscami trudne w odbiorze,
jesteśmy jednak przekonani, że wiedza i wskazówki w niej zawarte będą procento-
wały zarówno w pełniejszym zrozumieniu istoty wrażliwości, jak i pomogą w sku-
tecznym wsparciu.
Kolejne części książki podejmują więc zagadnienia przybliżające rozumienie,
diagnozę, profilaktykę i wsparcie osób wysoko wrażliwych. Książka składa się z czte-
rech rozdziałów. Każdy rozdział rozpoczyna się wprowadzeniem, kolejno zawie-
ra treści kluczowe dla podejmowanego zagadnienia. W poszczególnych częściach
znajdują się również ramki, przybliżające istotne dla obszau wyniki badań, obsza-
ry, które wymagają podkreślenia, zapamiętania, pytania do refleksji Czytelnika.
Podsumowaniem każdej części są pytania sprawdzające wiedzę z danego zakresu.
Pierwszy rozdział (WRAŻLIWOŚĆ ŚRODOWISKOWA: KONCEPTUALIZACJA
I CHARAKTERYSTYKA MODELI WYSOKIEJ WRAŻLIWOŚCI) zawiera informa-
cje dotyczące rozumienia i naukowych modeli wysokiej wrażliwości. Autorzy podej-
mują się zdefiniowania i konceptualizacji wrażliwości środowiskowej, opisują wybrane,
ważne dla zrozumienia ram wrażliwości środowiskowej koncepcje i podejścia, wyja-
śniają sposoby rozróżnienia pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na osoby
wysoko wrażliwe.
Drugi rozdział podręcznika, IDENTYFIKACJA WYSOKIEJ WRAŻLIWOŚCI,
przybliża zagadnienia identyfikacji osób wysoko wrażliwych i metody pomiaru ce-
chy, jakie kryją się pod tym określeniem. Dokonano w nich charakterystyki osób
wysoko wrażliwych zwracając szczególną uwagę na te aspekty, którym przypisuje
się kluczową rolę w rozpoznaniu nasilenia cechy. Kolejno omówiono dotychczas
opracowane narzędzia, skale samoopisowe i obserwacyjne skonstruowane do po-
miaru wrażliwości środowiskowej i wrażliwości przetwarzania sensorycznego.
W kolejnym rozdziale, WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W KONTEKŚCIE
OSÓB WYSOKO WRAŻLIWYCH, czytelnik znajdzie podstawową wiedzę na te-
mat tego, czym jest wychowanie i profilaktyka oraz tego, w jakiej pozostają relacji.
Na tym tle przedstawiono elementy wiedzy dotyczącej funkcjonowania osób wyso-
ko wrażliwych i ich potencjalnych trudności rozwojowych. Kolejno autor zaprezen-
tował propozycje oddziaływań wychowawczych i profilaktycznych, uwzględniające
poziomy trudności wysoko wrażliwych dzieci i młodzieży.
Ostatnia część, EFEKTYWNE METODY WSPIERANIA WYSOKO
WRAŻLIWYCH DZIECI I DOROSŁYCH, podejmuje analizę efektów różnych
działań psychologicznych, które mogą być szczególnie korzystne dla osób wyso-
ko wrażliwych. Autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, jakie rodzaje działań
w kontekście zdrowia i edukacji mogą być pomocne we wsparciu rozwoju osób
wysoko wrażliwych. Wymieniono programy i działania środowiskowe dotyczące

również organizacji pracy całej placówki edukacyjnej. Opisane programy są nachy-
lone w kierunku umiejętności samoregulacji związanej z cechami charakterystycz-
nymi dla wysokiej wrażliwości. Przybliżono teoretyczne ramy i praktyczne strategie
oddziaływań, oparte na badaniach psychologicznych.
Decyzję o sposobie korzystania z podręcznika pozostawiamy samemu
Czytelnikowi mając nadzieję, że zawartość stanowi cenne uzupełnienie treści
przedstawianych studentom nauk o człowieku. Za wszelkie uwagi skierowane pod
adresem publikacji będziemy Czytelnikom wdzięczni. Pozwolą one uzupełnić wy-
stępujące braki, dokonać korekty popełnionych zapewne pomyłek, a także nadać
kształt, dzięki któremu będziemy w stanie sprostać oczekiwaniom studentów.

Krótkie łańcuchy dostaw i lokalne systemy żywnościowe – studium prawnoporównawcze

2023-09-06T12:14:54+00:00

SELECTED PROBLEMS OF SUPPORTING ENTREPRENEURSHIP BY LOCAL GOVERNMENT UNITS TAKING INTO ACCOUNT FINANCIAL STRATEGIES

2023-09-07T13:47:11+00:00

WYPALENIE W ZAWODACH POMOCOWYCH - AKTUALNE WYZWANIA

2023-09-07T13:09:16+00:00

OBLIGACJE ODDZIAŁYWANIA SPOŁECZNEGO – OD TEORII DO PRAKTYKI

2023-09-07T11:54:26+00:00

Pierwsze dwie dekady XXI w. pokazały, że wiele problemów społeczno-środowiskowych ma uporczywy charakter. Wiele z nich – jak te związane ze zmieniającym się klimatem, opieką zdrowotną, edukacją, ubóstwem czy nierównościami społeczno-ekonomicznymi – to zjawiska nasilające się, często w szybkim i trudnym do przewidzenia tempie. Koszty rozwiązywania tych problemów i zapobiegania ich występowaniu obecnie wciąż rosną, a dynamika tych przyrostów w przyszłości może znacząco przybrać na sile (Hajer, 2020).

W większości krajów rozwiniętych tej presji kosztów towarzyszy malejące tempo wzrostu gospodarczego. Z tego powodu finansowanie palących problemów społecznych za pomocą zwiększania deficytu budżetowego i konsekwentnego pogłębiania długu publicznego opiera się na założeniu, że trend tempa wzrostu gospodarczego zostanie odwrócony, podobnie jak w przypadku zmian klimatycznych oraz społecznych. Pandemia Covid-19 oraz ostatnie, coraz bardziej widoczne, skutki zmian klimatycznych (opisane choćby w raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Klimatu (IPCC) w 2021 r.), pokazują jednak, że przenoszenie odpowiedzialności spłaty zobowiązań finansowych na przyszłe pokolenia może być założeniem niemożliwym do spełnienia. Niemożliwym m.in. ze względu na to, że problemy te, zamiast ulec rozwiązaniu, tylko się pogłębią. Jak słusznie zauważał już dekadę temu Zingales (2012, s. XIII), „kiedy krzywa populacji zacznie się obniżać, a realny PKB zacznie spadać, wówczas gra ‘miej teraz, a płać potem’ skończy się”.

W odpowiedzi na te wyzwania rządy wielu krajów analizują możliwe zmiany w sposobie finansowania usług społecznych – zwłaszcza pod presją rosnących obaw o nadmierny deficyt budżetowy oraz pogłębiający się dług publiczny (Arena et al., 2016; Loxley & Hajer, 2019). Należy także podkreślić, że nie tylko sam poziom długu publicznego jest przedmiotem ożywionej dyskusji, ale także (a może przede wszystkim) jego struktura. Szczególnie niepokojący w wielu krajach jest ograniczony zakres jego wykorzystania do finansowania innowacji i rozwoju, edukacji i pomnażania kapitału ludzkiego, urealniając alarmujące scenariusze na przyszłość (Mazzucato, 2018). Jeśli dodamy do tego fakt, że uznawany przez wiele lat za panaceum model prywatyzacji, a następnie model outsourcingu usług publicznych oraz partnerstwa publiczno-prywatnego (szczególnie w gospodarkach liberalnych takich jak Stany Zjednoczone i Wielka Brytania) zawiódł (Zingales, 2012; Rajan, 2019; Philippon, 2019; Case & Deaton, 2020), to pojawia się pytanie o dalszy kierunek współpracy łączącej siły wolnego rynku oraz efektywność sektora prywatnego z instytucjami publicznymi w celu rozwiązywania przewlekłych problemów społecznych.

Pewne podpowiedzi, gdzie szukać adekwatnych i ekonomicznie uzasadnionych rozwiązań, płyną z analizy innego trendu – finansjalizacji – który w znaczący sposób przyczynił się do popularności instrumentów finansowych jako narzędzi wsparcia dla rozwiązywania problemów społecznych (zob. przegląd definicji w: Davis, 2017). Trend ten znacząco przyczynia się do wzrostu roli sektora finansowego w gospodarkach, jak również jego roli w rozwiązywaniu wyzwań społeczno-ekonomicznych. Spowodowało to, że wielu badaczy, od Horesha (2000, 2011), autora koncepcji obligacji polityki społecznej (social policy bonds), przez tak cenionych badaczy jak noblista Shiller (2012, 2013) proponujący stworzenie rynku akcji lub lewarowanych akcji powiązanych z PKB (GDP leveraged shares) oraz współautora (Shiller et al. 2018) i propagatora propozycji obligacji indeksowanych zmianami PKB (sovereign GDP-linked bonds), po Miana i Sufiego (2014), zwolenników kredytów hipotecznych opartych na współdzielonym ryzyku (shared responsibility mortgage), zaczęło szukać potencjalnych rozwiązań problemów społecznych i finansowych wśród innowacji finansowych (tzw. pozytywny wymiar finansjalizacji). Shiller wyraźnie podkreśla pisząc: „finanse […] stanowią siłę, która potencjalnie powinna pomagać w budowie lepszego, bardziej zamożnego i sprawiedliwego społeczeństwa” (Shiller, 2012, s. XVI). Zresztą, jak wskazuje Hajer (2020, s. 126), ekspertyz mogących dać podstawy do tworzenia takich rozwiązań nie należy szukać w strukturach administracji publicznej, ale w doświadczeniach sektora finansowego. Nie bez powodu największą popularnością w Europie obligacje oddziaływania społecznego, omawiane w tej książce, cieszą się w kraju o największym udziale sektora finansowego w relacji do PKB, tj. w Wielkiej Brytanii.

Celem niniejszej książki jest podsumowanie badań teoretycznych i empirycznych poświęconych obligacjom oddziaływania społecznego (SIB – social impact bonds), jakie przeprowadzono dotychczas na świecie. Przedstawione w książce analizy obejmują okres 2000-2021. Wykorzystują one metodę systematycznego przeglądu literatury, która pozwoliła na uchwycenie szerokiego spektrum tematów podnoszonych w literaturze poświęconej obligacjom oddziaływania społecznego, określenie dojrzałości badań prowadzonych w tej dziedzinie oraz identyfikację luk poznawczych w badaniach teoretycznych, empirycznych oraz praktyce gospodarczej.

Niniejsza książka nie ma charakteru technicznego. Nie pokazuje ona, jak krok po kroku wdrażać obligacje oddziaływania społecznego (zob. np.: MaRS, 2013). Nie jest też zbiorem szczegółowych rekomendacji sformułowanych na podstawie doświadczeń zebranych podczas dekady wdrażania projektów finansowanych za pomocą takich obligacji (zob. np.: Tego rodzaju techniczne opracowanie możliwe byłoby po gruntownej ocenie uwarunkowań instytucjonalnych i prawnych (szczególnie polskich i europejskich), a także po dokonaniu wyboru kierunków strategicznych przedstawionych w rozdziale trzecim niniejszego opracowania, gdyż to one będą określać, jakie rozwiązania i w jakim zakresie będą możliwe, a jakie nie, w odniesieniu do obligacji oddziaływania społecznego w ramach danego ustroju społeczno-ekonomicznego. Niniejsza książka może jednak stanowić punkt wyjścia pogłębionych i ukierunkowanych dyskusji na temat możliwości i najbardziej pożądanego kształtu wdrożenia SIB w Polsce.

Pierwszy rozdział przedstawia definicję i mechanizm SIB, opisuje uwarunkowania rozwoju rynku obligacji oddziaływania społecznego, wyjaśnia istotę tego instrumentu polityki społecznej i szczegółowo go opisuje. Rozdział drugi stanowi metodyczny opis procedury badawczej opartej na dobrych praktykach przeprowadzania przeglądu systematycznego. Wykorzystane teksty zostały przedstawione w ujęciu ilościowym i finalnie poddane przeglądowi systematycznemu w podziale na teksty teoretyczne, empiryczne oraz dotyczące faktycznie zrealizowanych projektów (zidentyfikowanych na podstawie danych zawartych w bazie Social Finance). Taka struktura przeglądu wpływa na kształt kolejnych rozdziałów, tj. trzeciego, czwartego i piątego, które opisują wyniki przeglądu systematycznego badań teoretycznych, empirycznych oraz analizy praktycznych rozwiązań SIB funkcjonujących na świecie. Zakończenie stanowi podsumowanie niniejszego opracowania oraz zbiór rekomendacji, które w pierwszej kolejności należy rozważyć przed rozpoczęciem prac nad wdrożeniem obligacji oddziaływania społecznego w Polsce.

UWIKŁANI W RELACJE KORUPCYJNE: PERSPEKTYWA MŁODZIEŻY

2023-09-07T11:38:09+00:00

Zjawisko korupcji jest tak stare, jak ludzkość. Zmieniają się czasy, zmienia się
człowiek, zmienia się również mechanizm korupcji i jej uwarunkowania, ale sama
korupcja jest ciągle obecna w życiu różnych społeczności. Paradoksalnie liczba oraz
jakość badań i analiz nad zjawiskiem korupcji rosną, pojawiają się coraz bardziej
wyrafinowane interpretacje tego przejawu funkcjonowania człowieka, formułowane
są pomysły jej ograniczania, powoływane są instytucje do jej zwalczania, a korupcja
ciągle ma się dobrze i co więcej – coraz częściej znajduje sobie trwałe miejsce w życiu
społecznym w różnych kulturach (często jest wręcz akceptowana zgodnie z zasadą
Kalego). Możemy nawet zaryzykować twierdzenie, że czasy współczesne szczególnie
sprzyjają zjawisku korupcji. Wskazuje się tu najczęściej na takie czynniki ryzyka, jak:
wzrost znaczenia dóbr materialnych; bezwzględną rywalizację w zakresie MIEĆ a nie
BYĆ; kryzysy społecznie uznawanych wartości oraz kryzysy w wartościowaniu, jakie
przeżywa indywidualny człowiek; zaniedbania i spadek skuteczności działań wycho-
wawczych, ustępujących w konfrontacji z różnymi agresywnymi i populistycznymi
ideologiami itd.
Uczestnictwo w działaniach korupcyjnych to nie przypadek. Do korumpowania
lub bycia skorumpowanym stopniowo się „dorasta”. Proces ten zaczyna się nieste-
ty coraz wcześniej, a więc warto na niego popatrzeć w perspektywie rozwojowej.
Okresem szczególnie ważnym dla oswajania się z korupcją i budowaniem ryzyka
wchodzenia w role związane z relacją korupcyjną jest okres adolescencji – to tutaj
intensyfikuje się proces dojrzewania psychicznego, finalizuje się proces dojrzewania
psychicznego, stabilizuje proces dojrzewania duchowego (gł. poczucie sensu życia
i konstruktywny system wartości). Konieczne jest więc stawianie pytań o to, jak mło-
dzi ludzie widzą, rozumieją i opisują zjawisko korupcji.
Przygotowana przez nas książka jest efektem badań, mieszczących się w tym wła-
śnie obszarze, a skoncentrowanych na analizie obrazów osób uwikłanych w relację
korupcyjną (czyli osób skorumpowanych i osób korumpujących) oraz ich współza-
leżności z obrazem siebie i celami rozwojowymi nastolatków – bo to jest warunek
konieczny dla takiej korekty działań wychowawczych oraz budowania skutecznych
działań profilaktycznych, które zwiększą szansę na uczciwe życie.
Nasza praca zatytułowana: Uwikłani w relacje korupcyjne: perspektywa młodzieży
składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym z nich przybliżamy Czytelnikowi isto-
tę zjawiska korupcji, omawiając definicje, formy i klasyfikacje zachowań korupcyj-
nych, etyczno-prawne aspekty zachowań korupcyjnych, społeczne aspekty zachowań
korupcyjnych oraz psychologiczne aspekty zjawiska korupcji. Aktualna wiedza na
ten temat to podstawa właściwego zrozumienia istoty prezentowanych badań oraz

możliwości ich praktycznego wykorzystania (zwłaszcza w profilowaniu działań wy-
chowawczych i profilaktycznych).
W drugim rozdziale prezentujemy pierwszą część wyników badań, a więc po
przedstawieniu istoty procedury badawczej analizujemy specyfikę obrazów siebie
oraz obrazów osoby skorumpowanej i osoby korumpującej w ogólnej populacji bada-
nej młodzieży, a także w podgrupach płciowych.
W trzecim rozdziale prezentujemy drugą część badań, w której skoncentrowa-
liśmy się na identyfikacji wewnątrzgrupowego zróżnicowania obrazów osoby sko-
rumpowanej oraz osoby korumpującej, aby następnie określić ich współzależności
z realnym obrazem siebie oraz tendencjami rozwojowymi subgrup młodzieżowych.
W Zakończeniu sygnalizujemy możliwości praktycznego wykorzystania zi-
dentyfikowanych przez nas prawidłowości – z jednej strony w kontekście czterech
poziomów analiz psychologicznych, a z drugiej w perspektywie trzech obszarów za-
stosowań w projektowaniu działań profilaktycznych

Przedsiębiorczość i innowacje w edukacji, biznesie i samorządzie

2023-09-07T09:30:31+00:00

Inżynieria Transportu

2023-09-07T08:31:26+00:00

Theoretical and practical aspects of CSR implementation by foreign investors

2023-09-07T07:18:44+00:00

The authors of this book represent multinational group interested in studying the activity of foreign investors in implementing corporate social responsibility program in less and medium developed host countries at three levels: local, regional as well as national one. CSR is today one of the essential “products” accompanying nearly any investment activities. This is why foreign investors, equipped with modern tools, should be the leaders of this process.

The concept of CSR in the management sciences is often misunderstood because it is usually seen as one of the means of the struggle to achieve a better competitive position. On the other hand, for the development sciences CSR is an effective instrument of income redistribution and as the additional support for the unprivileged social groups.

The authors verify the main hypothesis formulated for the monograph purposes that the readiness of multinational corporations to serve local communities depends on the maturity of national and local legal framework. The more developed country with better legal standards the more benefits for local communities is. On the contrary, in poor countries with weak institutions the multinational companies are not obliged to respect local needs and desires of local population. It will be interesting to know if the hypothesis was positively verified.

For many decades capitalist enterprises had mainly one aim: the maximization of profits regardless of social and environmental impact linked to the activities of an enterprise. The aim began to change in the late XIX century. Andrew Carnegie popularized the principles of charity and stewardship in 1899 when he published The Gospel of Wealth. At the time, Carnegie’s ideas were the exception rather than the rule.

Idea, that an enterprise is not only responsible for its finance had evolved and eventually got the name: Corporate Social Responsibility, which means that a business organization takes responsibility for the impact of its activities on its employees, customers, the community, and the natural environment.

Corporate Social Responsibility has become one of the most significant and important concepts of modern management. The literature on this topic provides a variety of definitions of this phenomenon, but it has been generally considered as a broad construct that comprises actions aimed at stakeholders and social issues.[1] This means that company’s managers and owners are not only responsible for the finance management and legal aspects of their activity, but in some aspects they are also responsible for the society as a whole (McGuire 1963, p. 144).

Corporate Social Responsibility is often defined as a concept in which companies integrate social and environmental elements with business operations, management and relations with stakeholders. That kind of understanding of CSR has been recognized by the EU. The European Commission defines Corporate Social Responsibility as “the responsibility of enterprises for their impacts on society”. To fully meet their social responsibility, enterprises “should have in place a process to integrate social, environmental, ethical human rights and consumer concerns into their business operations and core strategy in close collaboration with their stakeholders (European Commission 2011).

Philippe Kotler defines Corporate Social Responsibility as “continuous commitment by business to behave ethically and contribute to economic development while improving the quality of life of the workforce and their families as well as of the local community and society at large” (Kotler, Lee 2005, p. 3).

Kotler, one of the most important modern management lecturers, stressed the discretionary character of the activities. According to him “corporate social responsibility is a commitment to improve community well-being through discretionary business practices and contributions of corporate resources” (Holme, Watts 2000, p. 6).

There are two main and substantially different approaches to this concept. These are self-regulation approach and legal regulation approach.[2]

Of course, between those two extremes, there can be many alternative approaches of co-regulation. All these dimensions are defined and characterized as follows:

the self-regulation approach, in which companies decide by themselves how far they engage in CSR and which CSR activities they want to implement. The role of the state is limited;
legal regulation, in which the government plays the most important role. This is reflected in multinational initiatives which are based on binding legal commitments.
co-regulation approaches, in which stakeholders are involved in a company’s CSR policy-making process. In this “third way” NGOs, business associations, governmental organizations and multilateral institutions work together in a constructive manner to achieve complementary goals in the CSR process.

Increasing complexity makes it impossible to extract a single coherent model of CSR. In research on Corporate Social Responsibility, there are two the main models: the first one is an After Profit Obligation model, referring to Maslow's pyramid of needs, and described by the American economist A.B. Carroll. This model divides the company responsibility into four levels (responsibilities): the economic, legal, ethical and philanthropic. The economic level is elementary and the most important for the company, therefore, philanthropic activities appeals as a responsibility of a higher order (Carroll 1993, p. 28).

The primary and overarching objective of the company is to achieve a profit, which allows to implement other targets. In the case of incurring losses or no profits, society obviously cannot require from the company to incur responsibility in other areas. These are additional areas of responsibility, which can be implemented only when an organization reaches a satisfactory level of profitability.

After profit obligation model assumes that in the area of economic responsibility there is a choice between profit and risk. Proponents of this approach recognize that difficult market conditions force entrepreneurs to care firstly about their own interests, which also maximize the social wealth. Milton Friedman believed that the contribution of a certain company to the general welfare lies in the efficient and effective production of goods and services, conducted so long as the society finds it useful, leaving issues of the social responsibility to the state (Grzegorzewska-Ramocka 2009, p. 63).

The second model, popularized primarily in the work of D. J. Wood, is called Before Profit Obligation. This model is, in some aspects, a reverse hierarchy. It is considered that the highest and most important values are moral values and that they are subordinated to all other values. So, the base of the pyramid is the moral responsibility, which is taken regardless the conditions in which the organization operates.[3]

According to this model moral attitude of owners, managers and ordinary employees create value added, which affects the formation and depths of relationships with stakeholders and gives the company a competitive advantage. It is made of an assumption that the company is a part of more differentiated whole, consisting of functionally interdependent and liquid structures. The primary purpose of an enterprise belonging to this structure is therefore, in compliance with the applicable rules, supporting the socio-economic order, recognition of certain values for a common framework and implementing the basic objective of economic development. The idea of mutual solidarity means that a company, looking for profits, should not harm the society.

Corporate Social Responsibility can be thought as an element of a wider area of economic sciences, called the social economics and, in some cases, social enterprise.

There is a close relationship between CSR and social economics, since the former is aimed at supporting selected target group (jobless, poor, handicapped, socially excluded), while the latter one contains identical political objectives.

There is also the concept of the social market economy, widely used in European Union, introduced to Polish Constitution (article 20 says: “A social market economy, based on the freedom of economic activity, private ownership, and solidarity, dialogue and cooperation between social partners, shall be the basis of the economic system of the Republic of Poland”). The very concept is a heritage of the Freiburg school, defined by advocates of liberal approach as liberal one (no state intervention means “social”) or – on the contrary -recognized as having the features of the welfare active state. G.W. Kołodko characterizing the principles of a social market economy writes about the need to reconcile efficiency with justice (Kołodko 2000). Regardless the difference between the supporters of the welfare state and liberal approach, the common element is the issue of sensitivity to the problems plaguing contemporary societies: unemployment, poverty, exclusion. This is why the above mentioned article 20 refers to the „solidarity dialogue and cooperation of the social partners”. CSR and social economics fit to the wider philosophy of social market economy, that should be treated as superior value.

Social economics can also be treated as the response to the irregularities in the functioning of national economy and the failure of neoliberal model.

There are various interpretations of CSR, as it is difficult to clearly identify its standards. Relativism apparent in the determination of the scope of CSR activities depends on social norms, cultural factors and the level of economic advancement. However, it should be pointed out that particularly important determinant of CSR is an attempt to move away from an exclusive priority to maximize profits.

Popularity of CSR increases, especially in advanced economies, partly because it is treated as an additional incentive for broadening the market or as media acclaim, in the long term, CSR activities contribute to gain competitive advantage, anyway.

The relationship between CSR and the idea of sustainable development should also be emphasized. Although the concept of sustainable development was developed later, CSR deals with the philosophy of sustainable development, especially if the third pillar, i.e. as far social justice is concerned. The company that wants to implement the principles of sustainable development must respect the CSR expectations. This is popularized by the World Bank, which treats the CSR as a commitment of business to contribute to sustainable development in collaboration with employees, their families and the local communities, in order to improve the quality of life, for both business and social development (Zapała, Kazimierczak 2011, p. 165).

Explanations and critiques of Corporate Social Responsibility appear regularly in the media and academic literature. Many of these discussions are repetitious, but one that added to the analysis of the concept was a special section in „The Economist”, The good company: A survey of corporate responsibility.[4]

The thesis of the section was that the corporate social responsibility movement dominates most management thinking, and that this is unfortunate because it is not necessary if the functioning of capitalism is understood. Furthermore, CSR is practiced in many different ways, creating confusion regarding what it really means.

Some economists argue that there is no need to impose CSR on corporations, as they are acting in a responsible manner already. The point is made that capitalism has been the driving force behind unparalleled economic and social progress, but unfortunately it is still suspected, feared, and deplored. Two reasons are given for this fear of capitalism: the idea that profit is inconsistent with the public or social good, and the belief that in their pursuit of private gain corporations are placing crippling burdens on society and the environment. „The Economist’s” article does not consider either of these reasons to be appropriate.[5]

The text says that enlightened self-interest and ethical conduct work well together. But, two values must be understood in relation to the proper good of the corporation, and without these two values business is not possible. The first value is ordinary decency—that is, being just, honest, and fair. The second value involves distributive justice where the benefits within the corporation are aligned to the contribution made in adhering to the aims of the corporation—for example, pay is linked to performance and promotion to merit. With regard to stakeholders, corporations should take them into account without being accountable to them.[6]

Today, there is a new very serious dilemma: what are the expected limits of CSR, how far can go in their demands local communities? There are many well known cases when local authorities go too far in their expectations (the typical example is Sierra Gorda community which threatens to block the production of copper companies if their demands are not met.

Although there are several arguments for social involvement by business corporations, there also are many arguments against business social involvement - including the following (Sexty 2011, pp. 143-144):

Profit maximization is the primary purpose of business, and to have any other purpose is not socially responsible (as argued in Responsibility for Ethics 7.2). To have anything other than a profit maximizing goal is to sabotage the market mechanism and distort the allocation of resources. Generally, then, it is contrary to the basic function of business to become involved in social matters. It should not be forgotten that business is an economic institution, not a social one, and its only responsibility is to manage efficiently within the law. The corporation would be irresponsible if it did not pursue profits and operate in the efficient market.
Business corporations are responsible to the shareholders and, in effect, have no authority to operate in the social area. When a corporation becomes involved in social matters, there is a question of legitimacy. Even if corporations are sufficiently competent and powerful to bring about social changes in matters considered beyond the range of their immediate involvement, there is a real question as to whether such endeavors are appropriate. Managers should let shareholders decide whether or not they wish to become involved in social issues.
Social policy is the jurisdiction of governments, not business.
Business lacks training in social issues, and lacks social skills necessary to carry out social programs. In other words, business is not competent to undertake social responsibility tasks.
Social responsibility is viewed by some as another excuse to let big business increase its power. The increase in power comes as a result of business becoming involved in social as well as economic matters. Imposing business values on social issues may lead to inappropriate domination: business already has sufficient power, and it would be inappropriate to extend that power to other matters.
Business involvement in social matters increases costs - not only costs to the organization, but also possibly even social costs - instead of decreasing them. This in turn may lead to business failures.
There is no acknowledged source of reliable guidance or policy for business in social responsibility questions, and it is not easy to make the choice between responsible and selfish action in social issues. Social responsibility is an elusive concept for which few standards are available to evaluate and control the actions of corporations.
As institutions in society, business corporations cannot be held accountable for their actions in a way sufficient to satisfy demands for social involvement. Institutions involved in social matters should be accountable to society for that involvement. At the present time, there are few mechanisms available to ensure that business corporations are accountable for their social activities.

In the years 2020-2021 we witnessed very crucial and fundamental events connected with the Covid 19 pandemia and the conduct of the leading pharmaceutical companies producing the vaccines against the coronavirus (like Pfizer, Moderna, Astrazeneka, Johnson&Johnson, Russian, Chinese, Indian etc.). Pfizer benefited from huge 6.5 billion euros financial subsidies. The main question is still open and unanswered: did these enterprises act mainly in the interest of the international community or they grasped the opportunity to enrich themselves in a brutal manner (looking for better prices, stopping suddenly production of vaccines, refusing to deliver vaccines at lower prices to the poor countries etc.). It seems that this debate is endless because of the valid arguments in both the sides.

[1] See M.B.E. Clarkson, A stakeholder framework for analyzing and evaluating corporate social performance, The Academy of Management Review, 20(1) 1995, pp. 92-117, A.J. Hillman & G.D. Keim, Shareholder value, stakeholder management, and social issues: what's the bottom line? Strategic Management Journal, 22(2) 2001, pp. 125-139, D.L. Swanson, Addressing a theoretical problem by reorienting the corporate social performance model, The Academy of Management Review, 20(1) 1995, pp. 43-64, D.J. Wood, Corporate social performance revisit, Academy of Management Review, 16(4) 1991, pp. 691-718.

[2] See T. Chahoud, Internationale Instrumente zur Förderung von Corporate Social Responsibility (CSR), Analysen und Stellungnahmen No. 2/2005, Deutsches Institut für Entwicklungspolitik, Bonn 2005, p. 2. P. Utting, Rethinking Business Regulation: From Self-Regulation to Social Control, Technology, Business and Society Programme, Paper 15/2005, United Nations Research Institute for Social Development Geneva 2005.

[3] See: World’s 10 Biggest Refined-Copper Producers in 2013: http://www.bloomberg.com/news/2014-02-17/world-s-10-biggest-refined-copper-producers-in-2013-table-.html; KGHM International, Corporate Social Responsibility 2013, pp. 7-10.

[4] The Good Company: A Survey of Corporate Responsibility, “The Economist”, January 22, 2005: Special Section.

[5] “The World According to CSR: Good Corporate Citizens Believe That Capitalism Is Wicked But Redeemable,” The Good Company: A Survey Of Corporate Social Responsibility, The Economist (January 22, 2005), pp. 10–14.

[6] “The Ethics of Business: Good Corporate Citizens, and Wise Governments, Should Be Wary of CSR,” The Good Company: A Survey of Corporate Social Responsibility, The Economist (January 22, 2005), pp. 20–22.

EKONOMIA MENEDŻERSKA

2023-09-09T12:23:10+00:00

BLASKI I CIENIE JESIENI ŻYCIA

2023-09-08T13:28:00+00:00

SUPPORTING THE DEVELOPMENT OF HIGHLY SENSITIVE CHILDREN

2023-09-08T12:27:56+00:00

POSTAWY SPOŁECZNE WOBEC OSÓB STARSZYCH

2023-09-09T09:34:54+00:00

WIOSNA JESIENI

2023-09-09T09:19:35+00:00

MECHANIKA TECHNICZNA

2023-09-09T12:34:02+00:00

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

2023-09-09T12:15:03+00:00

Zarządzanie przedsiębiorstwem transportowym

2023-09-09T12:03:16+00:00

Rachunkowość zarządcza

2023-09-09T11:22:50+00:00

We współczesnym, wysoce konkurencyjnym i zmiennym, otoczeniu przedsiębiorstw, znaczenie strategicznej rachunkowości zarządczej stale wzrasta. Rośnie zapotrzebowanie na informacje, które dotyczą nie tylko przeszłości, ale i przyszłości przedsiębiorstwa w otoczeniu konkurentów. Już w początkowej fazie badań w obszarze rachunkowości zarządczej zaznaczyło się spostrzeżenie, że zapewnienie strategicznej perspektywy wymaga rozszerzenia roli rachunkowości w dwóch kierunkach. Pierwszym jest zintegrowanie kosztów własnych ze strategią za pomocą strategicznych analiz kosztów w celu dostosowania poziomu i rodzaju kosztów do strategii. Drugim jest badanie struktury kosztów konkurentów i monitorowanie zmian tych kategorii wynikowych w czasie. Wynika z tego, że to koszty i ich poziom są najważniejszym kryterium decyzyjnym zarządzających przedsiębiorstwem w krótkim, ale i w długim okresie. Oznacza to także, że te kategorie wynikowe są ważnym przedmiotem badań, szczególnie w obszarze strategicznej analizy kosztów. To podejście do analizy kosztów w długim okresie opiera się m.in. na poglądach M.E. Portera, który wyrażał przekonanie, że tradycyjne metody ewidencji kosztów są niewystarczające do zarządzania organizacją, szczególnie w obszarach strategicznych. Podejście zostało ukierunkowane na analizę czynników kosztotwórczych i powiązań między przedsiębiorstwami, a także między jednostkami w organizacji. W strategicznej analizie kosztów, oprócz analiz kosztów i czynników determinujących ich powstanie, wykorzystuje się m.in. takie dane, jak lokalizacja przedsiębiorstwa oraz wpływ czynników instytucjonalnych na przedsiębiorstwo. Identyfikacja kluczowych czynników strategicznych, także kosztów, jest pomocna w określeniu, pomiarze i analizie łańcucha wartości przedsiębiorstwa, a jej wyniki z kolei mają znaczenie dla właścicieli, akcjonariuszy i pozostałych interesariuszy.

W strategicznej rachunkowości zarządczej rozpatruje się różne perspektywy: w której kładziony jest nacisk na informację o konkurentach, w której określa się pozycję strategiczną, zajmowaną przez organizację, w której analizuje się łańcuch wartości i w której uwaga skupia się na informacjach o produktach i rynku.

Zaprezentowane w podręczniku metody strategicznej rachunkowości zarządczej przyczyniają się do wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Istnieje trudność w określeniu wszystkich metod, które można by przypisać rachunkowości zarządczej. W literaturze można wskazać wiele podziałów. Niektóre metody badacze przypisują rachunkowości zarządczej, a inne – zarządzaniu. Należy zatem uznać, że podział ten jest umowny. W niniejszym opracowaniu, składającym się z dziesięciu rozdziałów, wiele miejsca poświęcono metodom (wybranym) rachunku kosztów i metodzie analizy portfelowej. W rozdziale pierwszym zaprezentowano istotę i zakres rachunkowości zarządczej, określono jej rolę w zarządzaniu operacyjnym i strategicznym, ukazano istotę kompleksowego zarządzania kosztami. Przedstawiono definicje, cele i metody strategicznej rachunkowości zarządczej. Kolejny rozdział dotyczy analizy portfelowej i jej miejsca w strategicznej rachunkowości zarządczej. Omówiono zastosowanie metod, a bliżej scharakteryzowano macierz Boston Consulting Group, macierz atrakcyjności sektorów, macierz A.D. Little, macierz Haksa-Majlufa i macierz Hofera. W rozdziale trzecim przedstawiono istotę i cele analizy łańcucha wartości. Ukazano także podstawy teoretyczne analizy strukturalnych czynników kosztotwórczych i analizy kosztów konkurencji, ze szczególnym uwzględnieniem benchmarkingu. Rozdział czwarty prezentuje zagadnienia związane z analizą progu rentowności w długim okresie. W kolejnej części podręcznika (rozdział piąty) omówiono istotę zarządzania opartego na kosztach czynności i działań. Scharakteryzowano w niej rachunek kosztów działań i ukazano przykład integracji rachunku kosztów działań z ekonomiczną wartością dodaną. Rozdział szósty poświęcono rachunkowi kosztów klienta, a rozdział siódmy – rachunkowi cyklu życia produktu. Rachunkowi kosztów docelowych poświęcono zaś rozdział ósmy. Kolejna część opracowania dotyczy relacji między rachunkowością a zarządzaniem jakością. Prowadzone w tym rozdziale rozważania odnoszą się do kompleksowego zarządzania jakością, rachunku kosztów kaizen oraz kosztów związanych z jakością. W ostatnim rozdziale, dziesiątym, omówiono elementy rachunku kosztów jakości. Każdy rozdział rozpoczyna się wprowadzeniem, a kończy zestawem dwudziestu pytań testowych, które ułatwią czytelnikowi utrwalenie treści z zakresu strategicznej rachunkowości zarządczej. Pomocne w tym będą także przykłady zastosowania wskazanych metod rachunkowości zarządczej w praktyce. W podręczniku zawarto także podsumowanie.

Opracowanie skierowane jest do studentów kierunków ekonomicznych. Będzie też przydatne dla słuchaczy studiów podyplomowych oraz praktyków zarządzania.

Napędy pojazdów elektrycznych i hybrydowych

2023-09-09T11:10:13+00:00

FINANSE PUBLICZNE

2023-09-09T10:37:10+00:00

MISTRZOWIE PSYCHOLOGII wobec wyzwań współczesności

2023-09-06T13:22:15+00:00

MISTRZOWIE PSYCHOLOGII

(Masters of Psychology)

„Szukam nauczyciela i mistrza

niech przywróci mi wzrok słuch i mowę

niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia

niech oddzieli światło od ciemności”

(Tadeusz Różewicz: Ocalony)

Kiedy w 2009 uruchamialiśmy w Wyższej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie jednolite studia magisterskie na kierunku PSYCHOLOGIA, od początku stawialiśmy sobie za cel, aby nasi absolwenci byli rzetelnie przygotowani do pełnienia swojej misji zawodowej w skomplikowanym świecie, w którym człowiek potrzebuje pomocy. Wiedzieliśmy też, że nasze atuty wyjściowe, jakimi były: zaakceptowana przez Władze WSEI i konsekwentnie wspierana przez Kanclerz WSEI mgr Teresę Bogacką autorska koncepcji studiów profesora Z. B. Gasia; zespół wybitnych profesorów takich jak: P. Boesler, P. Czarnecki, Z. B. Gaś, B. Kaczmarek, L. Łysiuk, K. Popielski, R. Porzak, M. Stepulak, J. Szopiński, W. Tuszyńska-Bogucka, Cz. Walesa, Z. Zaleski); wspieranych w realizacji program nauczania przez ponad 70 doktorów i magistrów; liczna grupa psychologów-praktyków wprowadzających studentów w prozę życia zawodowego; winny zostać wsparte autorytetem innych wybitnych psychologów, którzy wywierają znaczący wpływ na dzisiejszy kształt polskiej (i nie tylko) psychologii.

W ten sposób powstała idea SPOTKAŃ Z MISTRZAMI. Polega ona na tym, że oprócz standardowych zajęć kursowych nasi studenci mają możliwość zapraszania tych polskich psychologów, którzy są dla nich największymi autorytetami. Dzięki temu mają szansę uczestniczenia w „Wykładach Mistrzów” oraz w „Seminariach z Mistrzem”. Zarówno wykłady jak i seminaria są to systematyczne spotkania z najwybitniejszymi polskimi psychologami, którzy otrzymują honorowy tytuł MISTRZA PSYCHOLOGII. Do tej pory swoją obecnością, wykładem i seminarium zaszczyciło nas kilkunastu profesorów i doktorów.

Poruszane przez Mistrzów tematy wykładów i seminariów oraz dyskusje ze studentami stały się inspiracją dla pomysłu utrwalenia drukiem i szerokiego udostępniania tego, jak uznani psychologowie rozumieją i wyjaśniają problemy współczesnego świata. Tak powstała niniejsza monografia, która tym samym otwiera cykl monografii zatytułowanych „Mistrzowie Psychologii wobec wyzwań współczesności”. Do jej opracowania zaprosiliśmy także osoby, które wywarły znaczący wpływ na naszych studentów jeszcze przed rozpoczęciem cyklu „Spotkań z Mistrzami”, albowiem spotkania z nimi stały się jednym z impulsów do zaistnienia tego cyklu.

Publikacja ta nie oddaje w pełni tego, co usłyszeli i doświadczyli nasi studenci. Z różnych przyczyn zabrakło w niej bowiem tekstów takich MISTRZÓW PSYCHOLOGII WSEI, jak profesorowie: Iwona Niewiadomska, Rafał Ohme, Piotr Oleś, Stanisława Steuden, Dorota Turska, Jan Tylka, Zbigniew Zaleski. Mamy jednak nadzieję, że kolejny tom będzie zawierał artykuły przynajmniej niektórych naszych dzisiejszych Wielkich Nieobecnych.

Monografia, którą oddajemy Państwu do rąk zawiera dziesięć opracowań Każde z nich odnosi się do jednego z wiodących problemów człowieka XXI wieku, które ogniskują uwagę psychologów – zarówno badaczy, jak i praktyków. A oto one:

Truizmem jest twierdzenie, że człowiek jest istotą społeczną. Tymczasem świat się coraz bardziej zaludnia, ale tempo i warunki życia sprawiają, że jednocześnie człowiek staje się coraz bardziej samotny. Co ważne, zjawisko to dotyczy nie tylko osób marginalizowanych (np. w podeszłym wieku, przewlekle chorych czy z różnych powodów niepełnosprawnych), ale także młodych, zdrowych i sprawnych. Jedną z grup, dla których poczucie osamotnienia jest szczególnie destrukcyjne są dzieci i młodzież. I właśnie to zjawisko stało się obiektem analiz Marii Ryś. Autorka w swoim opracowaniu zatytułowanym „Poczucie osamotnienia młodych ludzi jako symptom naszych czasów i jako ważne wyzwanie wychowawcze” wyraźnie rozgranicza samotność (sytuacja nieunikniona wynikająca z natury człowieka) od poczucia osamotnienia (wobec przeciwności losu), a następnie przedstawia podstawowe uwarunkowania tego drugiego zjawiska. Odwołując się licznych badań polskich i zagranicznych wskazuje, jak ważną rolę w rozwoju osobowym młodego człowieka odgrywa rodzina, jak funkcjonalne środowisko rodzinne skutecznie chroni przed poczuciem osamotnienia, a jak rodzina dysfunkcyjna temu poczuciu sprzyja. Rozważania te poszerza także o badania roli środowiska pozarodzinnego. Na tej bazie formułuje najważniejsze wyzwania, jakie stoją przed środowiskiem wychowawczym (ale również specjalistami: psychologami, pedagogami, psychoterapeutami), których podjęcie będzie szansą na ograniczanie samotności i poczucia osamotnienia młodzieży.

Ważnym uzupełnieniem artykułu jest autorskie narzędzie do diagnozowania nasilenia poczucia osamotnienia w trzech wymiarach: intelektualnym, emocjonalnym i działaniowym, które znajduje się aktualnie w ostatnich etapach procesu walidacyjnego.

Następny problem, stosunkowo bliski powyższemu, to jakość komunikacji międzyludzkiej w kluczowych obszarach funkcjonowania człowieka. Coraz powszechniejszym zjawiskiem jest to, że człowiek słucha ale nie słyszy, a gdy mówi to o innych a nie o sobie. Dojrzała komunikacja wymaga bowiem dojrzałości człowieka, a nie ma dojrzałości bez empatii i asertywności. I tym właśnie zagadnieniem zajął się M. Dziewiecki w swoim artykule zatytułowanym: „Empatia i asertywność w komunikacji wychowawczej”. Autor definiuje więc istotę empatii, ukazuje jej niezbędność dla sprawnego porozumiewania się, określa najważniejsze warunki słuchania empatycznego (m. in. właściwa intencja; bezinteresowność; dystans do własnych potrzeb, przekonań i przeżyć; równowaga psychiczna i stabilność emocjonalna; bogactwo psychiczna; świadomość własnych sposobów myślenia i przeżywania; akceptacja odrębności drugiego człowieka czy koncentracja na drugim człowieku). Empatyczne słuchanie uzupełnione o empatyczne przekazywanie komunikatów jest szczególnie ważne w komunikacji wychowawczej, wymaga jednak równocześnie drugiej umiejętności – asertywności. Również w tym przypadku Autor określa wiodące zasady komunikowania asertywnego, ukazuje granice asertywności, opisuje postawy nieasertywne oraz precyzuje znaczenie asertywności w relacjach wychowawczych.

Trzeci problem ma już swoją historię (na świecie ponad 100-letnią a w Polsce ponad 50-letnią), co nie zmienia faktu, że jego waga nie tylko nie słabnie, ale wręcz rośnie. Przyczyniają się do tego zarówno specyficzne zmiany w procesie dydaktycznym w szkole, elektronizacja codziennego życia, jak i powierzchowność wiedzy na temat dysleksji, jaką dysponują nie tylko rodzice i nauczyciele, ale również wielu specjalistów. Świadomość tego zjawiska sprawiła, że twórczyni polskiej szkoły dysleksji M. Bogdanowicz przygotowała artykuł zatytułowany „Dysleksja: paradoksy, mity, błędy”. Nadała mu niezwykle interesującą formę, dzięki czemu dzieli się z Czytelnikiem swoją olbrzymią wiedzą i doświadczeniem. Przedstawia więc kolejno 17 paradoksów dotyczących dysleksji, 6 mitów i nieporozumień dotyczących dysleksji, 7 błędów w stosowanej terminologii oraz 14 błędów występujących w praktyce klinicznej. Kompendium to jest niezbędne dla każdego, kto spotyka się z problemem dysleksji u dzieci.

Czwarty problem to wywieranie wpływu w celach biznesowych. Powodzenie w biznesie to mówiąc w skrócie „znalezienie klientów dla wytworzonych produktów”, a gdy to zawodzi, to pojawiają się pomysły, aby „wyprodukować” również klientów. Odpowiadanie na potrzeby odbiorców często przechodzi w stymulowanie potrzeb, a więc tak naprawdę zamiast wspomagania człowieka mamy do czynienia ze szkodzeniem człowiekowi. Jeden z obszarów tego zagadnienia prezentuje A. Falkowski w swoim opracowaniu pt.: „Jak kształtować umysł konsumenta, aby zwiększyć sukces firmy?”. Autor podkreśla w nim, że sukces w biznesie zależy od znalezienia poprawnej odpowiedzi na dwa pytania: jakie są potrzeby klienta oraz jak być sprawniejszym niż konkurencja. Dla uzyskania odpowiedzi na te pytania potrzebna jest profesjonalna wiedza dotycząca kilku zagadnień. Otrzymujemy więc najważniejsze informacje dotyczące spostrzegania podprogowego, wyobraźni, funkcjonalnej organizacji otaczającej rzeczywistości, wartościowania zysków i strat w podejmowaniu decyzji oraz mechanizmów neuropsychologicznych w przetwarzaniu informacji werbalnej i obrazowej. Wszystko to uzupełnione jest opisami konkretnych sytuacji oraz szeregiem ilustracji. Kończąc swoje analizy Autor jednocześnie podkreśla wagę związanych z tym problemów etycznych i konieczność prowadzenia edukacji społecznej chroniącej klientów.

Problem piąty związany jest z dynamicznie dokonującymi się zmianami w stylu i jakości życia człowieka i przesuwaniem się w związku z tym granicy między zachowaniami konwencjonalnymi i dojrzałymi a zachowaniami ryzykownymi. W związku z tym szczególnej wagi nabierają pytania o uwarunkowania podatności na podejmowanie zachowań ryzykownych i w konsekwencji o czynniki chroniące możliwe do wykorzystania w działaniach prorozwojowych i profilaktycznych. Tematyce tej swój artykuł zatytułowany „Jakość relacji międzyosobowych jako wyjaśnienie tendencji do zachowań ryzykownych” poświęcił H. Gasiul. Zachowania ryzykowne wg Autora to te wszystkie działania, które w efekcie prowadzą do obniżenia jakości jednostkowego życia, utraty dyspozycji osobowo-duchowych, a w skrajnym przypadku do biologicznej śmierci. W swoich analizach wychodzi od paradygmatu „podatność – stres”, aby następnie przejść do opisu samooceny i jej rodzajów jako wskaźnika przewidywanych sposobów jednostkowego funkcjonowania (najbardziej korzystna jest samoocena pozytywna stabilna, a najmniej korzystana jest samoocena słaba (krucha), a rozważania dopełnić przyjęciem relacji z innymi osobami i ich jakości jako mechanizmów wyjaśniających wartość osobową, tak istotną dla zrozumienia podatności/odporności na podejmowanie zachowań ryzykownych.

Problem szósty jest prostą konsekwencją tego, że żyjemy w coraz bardziej niebezpiecznych czasach. I nie chodzi bynajmniej o ryzyko wojny, epidemii czy kataklizmów, ale o to, że człowiek jest coraz mniej dojrzały (bo sięga po zadania, do których nie dorósł), coraz bardziej zdany tylko na siebie (bo więzi międzyludzkie – nawet rodzinne - są coraz słabsze a role społeczne coraz mniej czytelne), coraz bardziej zagubiony w świecie (bo świat niszczy wartości, które są warunkiem jego przetrwania), a więc coraz bardziej zagrożony. Wszystko to sprawia, że potrzebuje wtedy pomocy specjalistów aby przetrwać, przeżyć i szukać zadowolenia z siebie i szczęścia w życiu. Pojawiają się wtedy różnie wartościowe propozycje, a oceną jednej z nich zajął się J. F. Terelak w pracy pod tytułem „Trening indukowania stresu jako sposób na podwyższanie tolerancji stresu, czyli”Co cię nie zabije to cię wzmocni”: Zalety i ograniczenia”. Analizując Stress Inoculation Training (SIT) Autor wychodzi od ukazania źródeł takiej formy interwencji, precyzyjnie definiuje podstawowe pojęcia z nią związane (czyli odporność na stres oraz odporność psychiczna), wyjaśnia mechanizm psychologiczny „indukowania stresu” jako metody działań terapeutycznych, aby w efekcie opisać metodykę i procedurę realizowania SIT oraz możliwości jej stosowania i skuteczność.

Problem siódmy wynika bezpośrednio z pojawienia się i gwałtownego rozwoju cyberprzestrzeni, która przez swoje cechy takie, jak: powszechna dostępność, anonimowość, brak egzekwowania wartości i norm, pozorną bezkarność itd. stanowi okazję do ujawniania cech i zachowań, których nie akceptuje świat realny. Technologie cyfrowa oprócz bezdyskusyjnych korzyści dla jakości życia człowieka, są też potencjalnym narzędziem manifestowania dysfunkcji i przejawiania patologii. Poszukując mechanizmów wyjaśniających pojawianie się w cyberprzestrzeni zachowań antyspołecznych badacze opisali tzw. Mroczną Triadę obejmującą: makiawelizm, narcyzm i psychopatię. I właśnie ujawnianie cech osobowości psychopatycznej stało się tematem artykułu M. Radochońskiego i L. Perenc zatytułowanego „Ekspresja cech psychopatycznych w cyberprzestrzeni”. Autorzy, po przedstawieniu istoty zaburzeń psychopatycznych, omawiają zachowania dewiacyjne o charakterze cyber-wykroczeń związane z aktywnością w cyberprzestrzeni (cyber-piractwo, cyber-nękanie, trollowanie, oszustwo internetowe, wysyłanie obraźliwych wiadomości, cyber-wandalizm, uzależnienie od internetu, natarczywość seksualna w sieci, czytanie cudzych emaili, nieuprawnione wykorzystywanie informacji cyfrowych), wskazują na cztery specyficzne cechy internetu sprzyjające przestępczej aktywności psychopatów (anonimowość cyberprzestrzeni, brak niewerbalnych wskaźników interakcji, asynchroniczność interakcji, brak jasno określonych norm) oraz opisują przejawy osobowości psychopatycznej w cyberprzestrzeni. Wszystkie te informacje to niezwykle bogaty materiał ukazujący bezdyskusyjna potrzebę wypracowywania metod zwiększania bezpieczeństwa potencjalnych (i realnych) ofiar oraz ograniczania możliwości wyrządzania krzywd przez potencjalnych (i realnych) sprawców.

Problem ósmy jest głęboko ludzki, a przez to stał się obiektem zainteresowania wielu nauk: filozofii, politologii nauk o kulturze i oczywiście psychologii. Ten problem to: wolność. W codziennym życiu człowieka i w przestrzeni społecznej, jaka go otacza, komunikaty na temat wolności i osobiste doświadczenia związane z poczuciem wolności (lub jej braku) są powszechne. Jest to jednocześnie obszar wielu badań psychologicznych, które mają na celu wyjaśnić istotę tego zjawisko, a często niestety paradoksalnie wprowadzają w błąd i zamazują rzeczywistość. Tym bardziej docenić więc należy wysiłki badawcze K. Skarżyńskiej, których efekty i wnioski zawarte są w opracowaniu pt.: „Kiedy ludzie czują się wolni? Wolność absolutna i refleksyjna oraz ich korelaty”. Autorka podjęła próbę weryfikacji empirycznej realności dwóch koncepcji osobistej wolności (tj. absolutnej i refleksyjnej) oraz ich korelatów zlokalizowanych w pięciu obszarach: indywidualnej samooceny; narcystycznej tożsamości grupowej; autorytaryzmie postaw; treści poglądów politycznych i ekonomicznych i obrazem relacji społecznych; a także stosunku do zasad liberalnej demokracji i autorytarnej władzy. Wyniki uzyskane w populacji prawie 2 tys. osób badanych ukazały szereg cennych prawidłowości (pogłębiające zrozumienie badanego zjawisko, ale również do praktycznego wykorzystania zarówno w działaniach informacyjnych, jak i edukacyjnych czy profilaktycznych, a nawet terapeutycznych), a także ukazały potrzebę nowych kierunków badań nad doświadczaniem wolności.

Problem dziewiąty w sposób nieunikniony dotyka każdego z nas – to problem naszej śmierci. Miarą tego, jak trudny jest on dla człowieka, jest między innymi to, co obserwujemy w codziennym życiu. Z jednej strony coraz rzadziej słyszymy o umieraniu – ludzie już nie umierają lecz odchodzą; z drugiej coraz więcej społeczeństw legalizuje oraz rozszerza zakres stosowania eutanazji; z trzeciej strony nadal liczni są ci, którzy marzą o nieśmiertelności i próbują ją osiągnąć. Psychologia pomaga zrozumieć takie i inne zachowania w obliczu śmierci. W tym nurcie rozważań mieści się również artykuł B. Pileckiej zatytułowany „Różne strony oblicza śmierci i lęku przed nią”. Autorka przedstawia w nim poglądy na to, czym jest dla człowieka własna śmierć, jaka jest istota lęku przed śmiercią, jaką rolę w budzeniu lęku pełni globalna ocena własnego życia, jakie postawy wobec śmierci przyjmuje człowiek oraz jaką rolę w radzeniu sobie z problemem własnej śmierci odgrywa religia. Rozważania te zdają się potwierdzać tezę, że konfrontacja ze śmiercią daje szanse na bardziej świadome życie i bardziej świadome umieranie.

Problem dziesiąty i ostatni w tym tomie dotyczy aktualnego od ponad 100 lat pytania: co my tak naprawdę wiemy o człowieku dzięki badaniom psychologicznym? Swoją próbą odpowiedzi na to pytanie podzielił się z nami B. Ł. Kaczmarek w artykule „Względna wartość ocen – perspektywa psychologiczna”. Autor dokonał w nim analizy różnorodnych uwarunkowań, które mogą prowadzić do ograniczania wiarygodności uzyskiwanych wyników badań. Na tej podstawie rozbudza u Czytelnika osobiste refleksje i ogranicza jego pochopną łatwowierność, a badaczy mobilizuje do dojrzałej odpowiedzialności.

I takie niech będzie przesłanie całej tej publikacji.

UWARUNKOWANIA INNOWACYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W KONTEKŚCIE STOSOWANIA KONCEPCJI OTWARTYCH INNOWACJI

2023-09-28T09:07:26+00:00